سید امیر حسینی، رییس سابق آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک: به تازگی توسط گروه تربیت بدنی دانشگاه تربیت مدرس و انجمن نویسندگان و عکاسان ورزشی ایران، همایشی درباره چالشهای فرا روی مدیریت ورزش کشور برگزار شد تا در یک فضای علمی و دانشگاهی با توجه به رسالت دانشگاهها و رسانه، به چالشهای موجود ورزش کشور پرداخته شود که نفس چنین کاری، مثبت است.
هرچند به گفته مسئولان برگزاری، مسئولان کنونی ورزش کشور در این همایش به دعوت آنان پاسخ ندادهاند؛ اما این موضوع، بهانهای است که به برخی از مسائل و مشکلات کنونی ورزش کشور پرداخته شود تا مدیران جدید ورزش را با ارایه راهکارها، یاری کند.
پرسش اساسی این است که ورزش کشور در دوره مدیریت جدید با چه مشکلاتی روبهروست؟بیشک ورزش کشور در ابعاد قهرمانی، همگانی، تربیتی و حرفهای از دیرباز با چالش و مشکلات مختلفی روبه رو بوده است که حل چنین مشکلاتی، نیاز به زمان، برنامهریزی جامع و همهسونگرانه به دور از آفت سیاستزدگی و یکسونگری است تا با دیدگاهی آیندهنگر ورزش با بهرهگیری از تجارب موفق دهههای گذشته پیروزی انقلاب اسلامی، بتواند بر این چالشها فایق شود.
ورزش در جهان امروز، یک عنصر مؤثر برای حمایت از تلاشهایی است که جامعه را به تحرک وا میدارد. این ویژگی فعالیتهای ورزشی فرصتهای ارزشمندی را برای مشارکت مردم، یکپارچهسازی نیروهای متفرق و متنوع جامعه در بخشهای گوناگون خصوصی ـ عمومی ـ دولتی در ردههای گوناگون فراهم میسازد و ورزش را به عنوان یک ضرورت برای توسعه انسانی، مطرح ساخته است.
توان بالقوه ورزش امروزه، تسهیلکننده توسعه اقتصادی است. یک جمعیت فعال و سالم از توان کاری و اقتصادی بیشتری برخوردار است، از این روی، توسعه فراتر از رشد اقتصادی است، بلکه توسعه ارتقای روند گسترش حوزه انتخاب مردم و افزایش فرصتهای قابل دسترسی برای همه آحاد جامعه است و بر اهمیت افزایش فرصتهای مساوی و باثبات برای نسلهای حاضر و آتی تأکید دارد.
برای همین، ورزش در توسعه پایدار قابلیتهای پایهای، انسان را برای دستیابی به سوی زندگی سالم همراه با معنویت و طولانی مدت و با استانداردهای شایسته و ارزشی جامعه و قادر شدن به مشارکت در زندگی اجتماعی پرورش و توسعه میدهد.
از این روی در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، ورزش به عنوان یک مقوله تربیتی و فرهنگی و عاملی برای تعاملات سازنده در عرصههای ملی و بینالمللی و موفقیت در عرصههای بینالمللی، مورد تأکید واقع شده که البته چنین نگرشی، علاوه بر مزایای بیشمار آن در ارتقای سطح بهداشت عمومی و کاهش هزینههای مراقبتهای بهداشتی با نتایج اقتصادی مثبتی روبهرو بوده است.
بنابر نتایج یک پژوهش، عدم فعالیت جسمانی کشور آمریکا، هزینهای بالغ بر 75 میلیارد دلار بر هزینههای پزشکی و درمانی سال 2000 این کشور افزوده است. این بررسی نشان داده است، به ازای هر دلار هزینه برای فعالیت جسمانی ورزشی 20/3 دلار در هزینههای پزشکی آن کشور صرفهجویی میشود.
نتایج پژوهشی دیگر در کانادا نشان داده است، فعالیتهای جسمانی میزان تولید در این کشور را معادل 513 دلار کانادا به ازای هر کارگر در سال افزایش داده است. این افزایش به علت کاهش غیبتهای سر کار زمان بهبودی جراحت و افزایش توان در تولید بوده است.
علاوه بر ابعاد یاد شده، حضور موفقیتآمیز در میادین بینالمللی شاخص سهم در مثبتاندیشی و خوشخویی مردم و شکست در میادین، موجب بدبینی و کاهش مشارکت در امور اجتماعی و بعضا با افسردگی آحادی از جامعه روبهروست؛ این پدیده در شکست تیم ملی فوتبال برزیل در پژوهش مختلف در جامعه برزیل گزارش شد. بررسیهای انجام شده از موفقیتهای ورزشکاران ایرانی در بازیهای المپیک و حضور در جام جهانی فوتبال در جامعه ایران، نتایج بالا را تأیید میکند.
یکی از چالشهای فراروی مدیریت جدید ورزش، حضور موفقیتآمیز در بازیهای آسیایی کوانکجو چین است که کمتر از یک سال به حضور در این بازیها باقی مانده است. در این باره باید گفت که در اوضاع کنونی، موضع منفعلانه کمیته ملی المپیک، لزوم تثبیت هرچه سریعتر مدیریت فدراسیونها و توجه جدیتر به فدراسیونهای مدالآور، نظارت بر برنامهریزی، تدارکات، اجرای برنامهها و لزوم ارزشیابی و مونیتورینگ ورزشکاران از اهم مسائل و چالشهای موجود ورزشی کشور است.
به دست آوردن موفقیت در بازیهای آسیایی و رسیدن به جایگاه چهارمی که مدیریت پیشین سازمان تربیت بدنی آن را هدفگذاری کرده بود، با شرایط کنونی، دور از دسترس و کسب مقام ششمی نیز در بازیهای آسیایی و 48 مدال با ابهام روبهروست. حضور موفقیتآمیز در بازیهای آسیایی، سکویی برای دستیابی به نتایج مطلوب در المپیک 2012 لندن است.
برای کسب موفقیت در المپیکها، باید دستکم دارای یک برنامه علمی جامع و یکپارچه ده ساله بود و آن را با جدیت پیگیری کرد که متأسفانه به دلیل دیدگاه یک بعدی توسعه فضاهای ورزشی که در امر مدیریت ورزش کشور حاکم بوده است و آن هم به جهت عدم توجه جدی به مقوله ورزش در برنامههای گذشته پنجساله توسعه کشور بوده است، به این ترتیب، توجه سازمان تربیت بدنی و مدیریت ورزش کشور در دوره قبل بیشتر به امر ساختوساز و توسعه اماکن ورزشی سوق یافت.
بنابراین، وقت اصلی مدیران ورزش کشور بیشتر به امر ساختوساز و تدارک و پشتیبانی اداری از طرحهای عمرانی معطوف شد و به قولی، مدیران ورزشی بیشتر بیل و کلنگی وکارشناس طرح های عمرانی ورزش شدند تا مدیر ورزشی و از توجه به طرحهای اساسی زیربنایی، تامین و تربیت نیروی انسانی، اجرای برنامههای بلندمدت استعدادیابی و پرورش استعدادها که معمولا دیربازده است دور شدند.
تعطیلی معاونت فرهنگی و آموزشی در سازمان تربیت بدنی ، بیتوجهی به امور ورزشی در مدارس و تغییرات مدیریتی مکرردر آموزش و پرورش و نبود تعاملات سازنده با ورزش آموزش و پرورش و عدم پیگیری و پشتیبانی از طرحهای سازنده نظیر طرحهای امید های رشته هایی چون والیبال، بسکتبال، هندبال و دیگر رشتههای پایه و مدالآور بر چالشهای موجود کشور افزوده است.
در حال حاضر، مدیریت عالی کنونی ورزش کشور نیز همچون مدیران گذشته در حال مرحله شناخت مطالعه بررسی و آزمایش و خطا به سر میبرد. امیدواریم جناب آقای مهندس سعیدلو که در معاونت اجرایی رئیسجمهور، کارنامه قابل قبولی را داشتهاند، هرچه زودتر این مرحله را پشت سر بگذارند. برخلاف رویه موجود جاریه که اغلب مدیران گذشته مایل بودهاند که چرخ را خود اختراع کنند و خود گودبرداری کنند، از تجارب موفق در سی سال گذشته استفاده و بهرهبرداری کنند، چرا که زمان امر بسیار مهمی است که برگشتناپذیر است و ورزش برخلاف دستگاههای دیگر همه چیز آن در معرض قضاوت و ارزیابی مردم قرار میگیرد.
موفقیت در بازیهای آسیایی دوحه و کسب مقام ششمی آسیا با 48 مدال و عدم نتیجهگیری مثبت در المپیک پکن و سقوط از جایگاه بیستوهفتمی بازیهای المپیک سیدنی به جایگاه پنجاه و یکمی در بازیهای المپیک پکن و عدم راهیابی به مسابقات جام جهانی فوتبال را باید مورد عنایت قرار داد.
یکی دیگر از چالشهای موجود در ورزش کشور، سیاستزدگی است. ورزش کشور باید از همه نیروهای معتقد به نظام و انقلاب اسلامی بهرهگیری کند. برخوردهای جناحی و گروهی از آفتهای موفقیت ورزش ایران است که امیدواریم مدیریت عالی ورزشی کشور، با نگاهی جامع و برنامهمحور، از همه ظرفیت موفق و نیروهای متعهد کشور استفاده کند. درحالی که در بخشهای فنی ورزش سالیانه چندین میلیارد با بکارگیری مربیان ورزشی خارجی هزینه می کنیم چرا درخصوص مدیرانی با تجربیات موفق که اکثر داعیه مالی نیز ندارند وقصد آنها اعتلای ورزش وفرهنگ کشور بوده است استفاده لازم ومناسب را نمی کنیم به راستی، جایگاه مدیران باتجربه و موفق ورزش کشور همچون جناب آقای مهندس سید مصطفی هاشمیطبا ودکتر سید نصراله سجادی ها و… در ورزش کشور کجاست؟
آقای هاشمیطبا در طول مدت حضور موفق خود درورزش کشور ،در کمیته ملی المپیک، نزدیک به دوازده سال و هشت سال در سازمان تربیت بدنی، ورزش کشور را چه در سطح داخلی و بین المللی کارنامه ای موفق را ازابعاد ورزش علمی و فرهنگی و حضوری مثبت وموفق در عرصه های ملی وبین المللی به ثبت رسانده اند.
کسب دوازده مدال المپیک در زمان تصدی ایشان در کمیته ملی المپیک و اگر سه مدال المپیک آتلانتا را نیز که در زمان مدیریت ایشان در سازمان تربیت بدنی و مدیریت آقای مهندس محلوجی در کمیته ملی المپیک اتفاق افتاد را به آن بیفزاییم، پانزده مدال المپیک، حاصل حضور ایشان در ورزش کشور وآزمایش و خطاها و تجربیات ارزندهای است که ایشان در کارنامه موفق و مدیریتی خود در عرصههای ملی و بینالمللی دارند.
آیا ورزش کشور رویه جاریه گذشته را که مدیران وارد اتاقی تاریک میشدند تا شناخت لازم را طی زمان زیادی صرف کنند ادامه خواهد داد؟ آیا چرخ را دوباره باید اخترع کنیم؟! آیا وقت آن نرسیده که از تجربیات موفق ایشان دوباره در کمیته ملی المپیک و ورزش کشور استفاده شود؟
حل مشکل و فایق آمدن بر بسیاری از معضلات ورزش، بهرهمندی از توانمندیهای موجود ورزش کشور و تجربیات موفق است. برای برون رفت از برخی از چالش های موجود ورزش کشور به نظر اینجانب باید هرچه سریعتر اقدامات زیر انجام داد:
1. سازماندهی نهاد ها و دستگاههای ورزشی بخش به منظور ایجاد وحدت رویه در سیاست گذاری، برنامه ریزی وارتقای کمی وکیفی فعالیت های انان ونیز کاهش تصدی گری دولت از طریق واگذاری امور به بخش های عمومی و خصوصی و تعاونی
2. تثبیت مدیریتهای ورزشی به ویژه مدیران فدراسیونهای ورزشی مدال آور وپایه برای دستیابی به حضوری موفقیت آمیز وقابل قبول در عرصه های جهانی
3. هرچه زودتر کوتاهتر کردن دوره شناخت ومطالعه مدیران جدید در سازمان تربیت بدنی
4. دور شدن از آفت سیاستزدگی و برخوردهای جناحی و یکسونگرانه ـ که بعضا در مدیریت سابق ورزشی شاهد بودهایم.
5. دور شدن از سیاستهای انقباضی بودجه ای و حمایت از فدراسیونهای مدالآور و پایه تقویت و ایجاد فضای کار وتلاش طراوت بهتر در فدراسیون های ورزشی
6. با هدف گذاری واقعی و برنامه ریزی ونظارت بر اجرای برنامه زمینه موفقیت های آتی را رقم زد
7. استفاده از تمامی ظرفیت های موجود ورزش کشورو تجارب موفق گذشته ومتخصصین ورزشی در رشته های مختلف ورزشی
8. تعامل سازنده با مراکز علمی وفرهنگی، آموزش وپرورش، دانشگاه ها و باشگاه های ورزشی از طریق توسعه، تقویت امر آموزش وپژوهش های کاربردی وارتقای سطح تخصصی نیروی انسانی بخش
9. تقویت ورزش های زورخانه ای میراث معنوی نیاکان در عرصه های داخلی وخارجی ومعرفی هرچه بهتر ارزش های فرهنگی ایرانی واسلامی
در دوره جدید بایستی چراغی پرفروغ برای ورزش کشور و دستیابی به افق برنامههای ایران سال 1404 روشن ساخت. این قصه سری دراز دارد، حکایت همچنان باقی است؛ اول و آخر مردان عالم ختم به خیر.