سید امیر حسینی نایب رییس و دبیرکل پیشین کمیته ملی المپیک ایران؛ خوان آنتونیو سامارانش رئیس افتخاری کمیته بین المللی المپیکIOC و یکی از چهره های شاخص و برجسته مدیریت ورزش در جهان در سن89 سالگی دار فانی را وداع گفت و به دیار باقی شتافت.سامارانش درسال 1363 در دوره اول ریاست مهندس سیدمصطفی هاشمی طبا درکمیته ملی المپیک برای افتتاح ساختمان جدید کمیته ملی المپیک ایران واقع در خیابان گاندی تهران به ایران آمد و پس از تشکیل جلساتی با هیات اجرایی کمیته المپیک و مسئولین فدراسیون های ورزشی با حجه السلام والمسلمین آقای هاشمی رفسنجانی ریاست وقت جمهوری اسلامی ایران ملاقات کرد نگارنده طی 4دهه آشنایی وفعالیت درجنبش المپیک وبا حضور 30 ساله خود در فعالیت های کمیته ملی المپیک بار ها توفیق ملاقات با این مدیر برجسته ورزش جهان را داشتم.
یکی از بهترین خاطراتم با ایشان مربوط به بازی های المپیک سیدنی 2000 است در این بازی ها مسئولیت دبیرکلی کمیته ملی المپیک کشورمان را برعهده داشتم . شایان ذکر است با حمایت سامارانش وعلیرغم سحتگیری های موجود درIOC بابیش از دودهه فعالیت کمیته ملی المپیک سر انجام در اجلاس سیدنی جناب آقای مهندس هاشمی طبا با اکثریت آراء وحتی بالاتر از خاویر پرزدوکوئیرا وهنری کیسینجر از جمهوری اسلامی ایران به عضویت کمیته بین المللی المپیک درآمد.
سامارانش به عنوان یکی از موفق ترین مدیران ورزشی جهان هفتمین رییس کمیته بین المللی المپیک بود. کمیته بین الملی المپیک IOC از سال تاسیس اش 1894 در پاریس طی 116 سال فعالیت تاکنون 8 رییس این کمیته را به خود دیده است .که برخی از تغیرات آن به جهت کهولت سن ومرگ ومیر روسا بوده است. شایسته گزینی وثبات یکی از اصول موفق مدیریت در این نهاد مهم ورزشی وبین المللی جهان بوده و هست.
کمیته بین المللی المپیک در طول 116 سال گذشته با بحران های چون چنگ های جهانی اول ، دوم ورقابت های دو ابر قدرت شرق وغرب وبحران اخلاقی بازی های المپیک سالت لیک سیتی در آمریکا روبرو شد بوده است که هر بار با خرد جمعی وسر پنجه تدبیر بر مشکلات پیش آمده فائق آمده . آقای سامارانش در دوران مدیریتی خود با مشکلات متعددی از جمله مشکل اخلاقی رشوه خواری برای میزبانی بازی های المپیک زمستانی سالت لیک سیتی روبرو شد اما توانست آنها را به نحو شایسته ای حل کند.
او با سپردن کار کمیته بررسی واخلاق به شخصیتی مسلمان مومن وارزند ه ، مرحوم عالی جناب قاضی کبا امبای از کشور سنگال نقش مدیریتی وبس مهمی را در پاسداشت ارزش های اخلاقی در ورزش ایفا کرد وبا اخراج متخلفین، جنبش المپیک را از برخی بد اخلاقی ها پاک نگهداشت.
همانگونه که اشاره شد شایسته گزینی وثبات ورویکرد خرد جمعی و مدیریت مشارکتی یکی از اصول مهم حاکم در بزرگترین ومهمترین سازمان ورزشی جهان کمیته بین المللی المپیک بوده است کافی است مطالعه این اصول را در برخی از سازمان های ورزشی کشورمان را در چند دهه گذشته مورد توجه قرار دهیم در سازمان تربیت بدنی طی 30 سال 9 مدیر و در کمیته ملی المپیک 8 مدیر ورزشی را به خود دیده است و در فدراسیون فوتبال و مدیران باشگاه های پر طرفدار مدیران بسیاری را تجربه کرده است وسایر فدراسیون ها هم از این جریان پر تغیر بی بهره نبوده اند که این موجب لطماتی به ورزش کشور بوده است به هر جال شایسته گزینی و ثبات مدیریت و رویکردمدیریت مشارکتی و خرد جمعی از عوامل موفقیت در ورزش کشورمان خواهد بود در این مقاله به برخی از عملکرد های مدیریت موفق اقای سامارانج پرداخته می شود.
سامارانش در 17 جولای سال 1920 در شهر بارسلونای اسپانیا به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در مدرسه تجارت بارسلونا ادامه داد و سپس جهت مطالعه به لندن و امریکا رفت. او دیپلم خود را در انستیتو عالی تجارت اسپانیا گرفت و همچنین در دوران تحصیل با تمرینات رولر هاکی در سال 1951 در شهر خود به قهرمانی جهان دست یافت. او در سال 1954 به عنوان مشاور و مسئول ورزشی فعالیت کرد . سپس در سال 1967 به عنوان عضو پارلمان اسپانی در آمد و خدماتی را در سطح ملی در سازمان ورزش اسپانیا انجام داد و در سال 1973 به عنوان رئیس شورای ورزشی استان بارسلونا انتخاب شد . سپس به عنوان سفیر اسپانیا در اتحاد جماهیر شوروی و مغولستان از سوی خوان کارلوس پادشاه اسپانیا انتخاب شد.
سامارانش در چهار چوب جنبش المپیک به عنوان نایب رئیس کمیته بازیهای مدیترانه انتخاب و برای 2 دوره فعالیت کرد. سپس او به عنوان رئیس کاروان اعزامی در بازیهای زمستانی 1956 کورتینا در اند پژو شرکت کرد و همچنین در بازیهای المپیک تابستانی 1960 رم و 1964 توکیو به عنوان رئیسه کاروان اعزامی شرکت کرد.
او به عنوان عضو کمیته ملی المپیک اسپانیا در سال 1956 انتخاب شد و سپس از سال 1967 تا 1970 به عنوان رئیس کمیته ملی المپیک اسپانیا و همچنین به عنوان عضو IOC انتخاب شد . او از سوی اوری براندژ به عنوان رئیس تشریفات کمیته بین الملل المپیک طی سال های 1968 تا 1975 و همچنین 1972 تا 1980 انتخاب شد. سامارانچ طی سال های 1970 تا 1980 به عنوان عضو هیئت اجرایی و همچنین طی سال 1974 تا 1978 به عنوان نایب رئیسه IOC انتخاب شد.
او در 16 جولای 1980 در هشتاد و سومین جلسهIOC به عنوان کاندیای در اولین مرحله انتخابات ریاست IOC موفق به کسب رای شد و پس از لورد کینانی انتخاب و فعالیت خود را به عنوان رئیس کمیته بین الملل المپیک طی مدت 21 سال ادامه داد و سپس در جولای 2001 در سن هشتاد سالگی بازنشست و به عنوان رئیس افتخاری IOC فعالیتن خود را ادامه داد و ریاست IOC در 16 جولای 2001 به ژاک روگه رئیس فعلی کمیته بین المللی المپیک سپرده شد.
سامارانش در کنگره 1981 در بادن بادن آلمان پنج محور برنامه های خود را به شرح زیر اعلام کرد:
1) تقویت اتحاد جنبش المپیک
2) مبارزه با دوپینگ
3) مبارزه با تبعیض نژادی
4) گشایش بازیهای المپیک به روی همه قهرمانان اعم از آماتور و حرفه ای
5) افزایش نقش و شرکت زنان در پرداختن به ورزش و مدیریت ورزشی
سامارانش در طول 21 سال ریاستش به اهداف و دستاوردهای مهمی برای خودش در اتحاد، توسعه و کیفیت ورزش دست یافت. حضور ورزشکاران چین که در زمان لورد کنیانی مطرح شده بود به واقعیت پیوست، تعیین و انتخاب ورزشکاران فعال در فدراسیون های بین المللی و کمیته های ملی المپیک به عنوان نماینده های IOC و از بین بردن آپارتاید (سیستم تبعیض نژادی) در ورزش و اجازه شرکت ورزش کاران آفریقای جنوبی (چند نژادی) در بازیهای المپیک تابستانی بارسلون 1992 و باز گرداندن رشته ورزشی تنیس به بازیهای المپیک تابستانی در 1988 سئول.
نتایج توسعه و پیشرفت در زمان مدیریت سامارانش:
1) افزایش کمیته های ملی المپیک NOC در سال 1980 از 149 به 199 NOC در سال 2001
2) افزایش تعداد ورزش ها در بازیهای المپیک از 21 رشته به 28 رشته طی سال های 1980 تا 2001
3) پذیرش خانم ها به عنوان عضو بین الملل کمیته المپیک
4) توسعه و ترویج آموزش ورزش با ایجاد بورسیه جهت قهرمانان و مربیان
5) شرکت بهترین ورزش کاران در تمامی رشته ها بر اساس شایستگی حضور در بازیهای المپیک
6) تنوع بخشی به منابع مالی جنبش المپیک علاوه بر حق پخش تلویزیونی
7) توسعه و ترویج هنر و ورزش به ویژه با ایجاد ساختمان موزه المپیک در لوزان سوئیس
افزایش کیفیت ورزش به موارد زیر می توان اشاره کرد:
1) مبازرزه جهانی با پدیده مزمون دوپینگ تحت مسئولیت کمیته پزشکی IOC
2) ایجاد آژانس جهانی دوپینگ در سال 1999
3) ایجاد دادگاه داوری ورزشی در سال 1983 و شورای حکمیت در ورزش در سال 1993
4) ایجاد اقدامات ترویجی برای حفاظت محیط زیست به ویژه در احداث ساختمان های ورزشی برای بازیهای المپیک
مشارکت در صلح جهانی
به منظور تقویت اتحاد جنبش المپیک برای ایجاد هدایت نیروهای اجتماعی در قرن بیستم سامارانش به عنوان یک مدیر ورزشی هدفش را برای مشارکت ورزش در صلح جهانی پیگیری کرد و با پیشنهاد IOC مجمع عمومی سازمان ملل طی بیانیه ای آتش بس را در خلال برگزاری هفدهمین دوره بازی های المپیکی LILLEHAMMER مورد تاکید قرار داد . سپس مجمع عمومی سازمان ملل حمایت های خود را از IOC در این خصوص به اتفاق آرا اعلام کرد و یک سال قبل از بازیهای المپیک موضوع ساختن جهانی صلح آمیز و بهتر از طریق ارزش های المپیک را طی مراسم های مختلف برگزار کرد.
